Πιστεύεται ότι η ιδέα για την οργάνωση διαδρομών μεγάλων αποστάσεων ξεκίνησε πριν από έναν περίπου αιώνα στη Γερμανία. Αν και η Γηραιά Ήπειρος είναι μάλλον πυκνοκατοικημένη, σε όλη την έκτασή της έχουν διασωθεί μεγάλες ζώνες αξιόλογης φυσικότητας, που συνδέονται μεταξύ τους με ορεογραφικούς ή άλλους φυσικούς άξονες.
Τους φυσικούς αυτούς διαδρόμους πλαισώνουν μεγάλες και ήσυχες αγροτικές ζώνες και οικισμοί με μεγάλο ιστορικό, αρχιτεκτονικό και τουριστικό ενδιαφέρον.
Οι Μεγάλες Διαδρομές που έχουν οργανωθεί στην Ευρώπη έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Μερικές έλκουν τη σχεδίασή τους από την εποχή των Ρωμαϊκών Οδών ή από την περίοδο των χριστιανικών προσκυνηματικών πορειών και Σταυροφοριών. Άλλες σηματοδοτούν παλιούς στρατιωτικούς δρόμους και περάσματα ή συνδέουν σημαντικούς οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς πόλους.
Τα Ευρωπαϊκά Μονοπάτια
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Πεζοπόρων θέσπισε το θεσμό των μεγάλων Ευρωπαϊκών Μονοπατιών, που το καθένα διασχίζει πολλές χώρες, από την χάραξη της βέλτιστης διαδρομής. Έχουν σχεδιαστεί και είναι σε μεγάλο βαθμό λειτουργικά 12 Ευρωπαϊκά Μονοπάτια.
| Όνομα διαδρομής | Μήκος (χλμ) |
|---|---|
| E1 | 7000 |
| E2 | 4850 |
| E3 | 6950 |
| E4 | 1200 |
| E5 | 2900 |
| E6 | 6300 |
| E7 | 7000 |
| E8 | 4500 |
| E9 | 5500 |
| E10 | 2880 |
| E11 | 2070 |
| E12 | 1800 |
E1 E2 4850χλμE3 6950χλμE4 1200χλμ | E5 2900χλμE6 6300χλμE7 7000χλμE8 4500χλμ | E9 5500χλμE10 2880χλμE11 2070χλμE12 1800χλμ |
Τα γαλλικά GR
Από το 1947, οπόταν η Γαλλική Ομοσπονδία Πεζοπορίας ξεκίνησε την οργάνωση και σήμανση των Μεγάλων Διαδρομών γνωστών παγκόσμια με το ακρωνύμιο GR (Grandes Randonnées), έχουν σηματοδοτηθεί περισσότερα από 200.000 χιλιόμετρα διαδρομών. Τα γαλλικά GR περπατιούνται συστηματικά κάθε χρόνο από εκατομμύρια πεζοπόρων και απασχολούν χιλιάδες εθελοντών για τη συντήρηση και βελτίωσή τους. Πάνω τους βασίζεται η οικονομία αναρίθμητων οικισμών και επιχειρήσεων, ενώ εκδίδονται εκατοντάδες τίτλοι χαρτών και οδηγών που πωλούνται σε δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα ετησίως.
Ο πιο κάτω πίνακας περιλαμβάνει τις γνωστότερες Μεγάλες Διαδρομές της Γαλλίας (GR).
| Κωδικός | Όνομα διαδρομής | Μήκος (χλμ) |
|---|---|---|
| GR1 | Tour d'Ile de France | 542 |
| GR2 | Sentier de la Seine | 862 |
| GR3 | Sentier de la Loire | 1301 |
| GR4 | De l'Atlantique à la Méditerranée | 1526 |
| GR5 | Du Luxembourg à la Méditerranée | 1502 |
| GR6 | De la Gironde aux Alpes-de-Haute-Provence | 1371 |
| GR7 | Des Vosges aux Pyrénées | 1464 |
| GR9 | Du Jura à la Méditerranée | 963 |
| GR10 | Traversée des Pyrénées | 908 |
| GR11 | Randonnée autour du Pays d'Ile de France | 651 |
| GR12 | De Gué-d'Hossus (Ardennes) aux Etangs de Commelles (Oise) | 286 |
| GR13 | Du Gâtinais (Seine-et-Marne) au Morvan (Saône-et-Loire) | 463 |
| GR14 | Sentier des Ardennes | 579 |
| GR20 | Traversée de la Corse | 183 |
GR1 Tour d'Ile de France542χλμGR2 Sentier de la Seine862χλμGR3 Sentier de la Loire1301χλμGR4 De l'Atlantique à la MéditerranéeGR5 Du Luxembourg à la Méditerranée1502χλμGR6 De la Gironde aux Alpes-de-Haute-Provence1371χλμ |
GR7 Des Vosges aux Pyrénées1371χλμGR9 Du Jura à la Méditerranée963χλμGR10 Traversée des Pyrénées862χλμGR11 Randonnée autour du Pays d'Ile de France651χλμGR12 De Gué-d'Hossus (Ardennes) aux Etangs de Commelles (Oise)286χλμGR13 Du Gâtinais (Seine-et-Marne) au Morvan (Saône-et-Loire)463χλμ |
GR14 Sentier des Ardennes579χλμGR20 Traversée de la Corse183χλμ |
Οι Μεγάλες Διαδρομές στην Ελλάδα
Οι δύο μεγαλύτερες διαδρομές στην Ελλάδα είναι τα τμήματα των Ευρωπαϊκών Μονοπατιών Ε4 και Ε6 που διατρέχουν τη χώρα διαμήκως και εγκάρσια αντίστοιχα. Το μήκος τους είναι μεγάλο αλλά όχι σαφώς γνωστό, καθότι πολλά σκέλη τους έχουν αλλοιωθεί σημαντικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Και οι δύο διαδρομές έχουν ελλιπή σήμανση, ενώ μεγάλα τμήματά τους έχουν επικαλυφθεί από νεότερα οδικά δίκτυα.
Τα Εθνικά μονοπάτια Ο1, Ο2, Ο3, Ο22, Ο31, Ο32 και Ο33 αποτελούν αξιόλογες Μεγάλες Διαδρομές. Καθώς ούτε επανασχεδιάστηκαν αλλά και ούτε συντηρήθηκαν ποτέ, με την πάροδο του χρόνου η αξία τους μειώθηκε λόγω των ολοένα μεγαλύτερων τμημάτων αβέβαιης βατότητας.
Κοινός παρονομαστής των διαδρομών των πιο πάνω Ευρωπαϊκών και Εθνικών μονοπατιών είναι η ελλιπής σήμανση και η μέτρια συνοχή τους ως προς το πεζοπορικό ενδιαφέρον.
Τα τελευταία χρόνια σχεδιάστηκαν και σηματοδοτήθηκαν αρκετές πολυήμερες πεζοπορικές διαδρομές στην Ελλάδα. Πιο συνεπείς είναι οι προσπάθειες που έγιναν με σκοπό την πιστοποίηση κατά ERA. Οι διαδρομές αυτές είναι το Menalon Trail (71 km), το Nestos Rodopi Trail (μήκος 72 km) και το δίκτυο Adros Routes με μια διακριτή κυκλική διαδρομή 90 km. Τέλος, έχει οργανωθεί από εθελοντές μια μεγάλη διαδρομή στην Κέρκυρα, το Corfu Trail, με μια κεντρική μετρίως σηματοδοτημένη χάραξη και πολλές παραλλαγές, η μεγαλύτερη από τις οποίες έχει μήκος 180 km.
Ολοκληρωμένα δίκτυα μεγάλων αποστάσεων θα μπορούσαν να θεωρηθούν και οι μεγάλου μήκους αγώνες ορεινού τρεξίματος. Παρόλα αυτά, λόγω της άπαξ ετησίως διοργάνωσης, επιλέγεται ένας τρόπος σήμανσης που δεν είναι μόνιμος. Επιπλέον, οι ορεινοί αγώνες δεν είναι σχεδιασμένοι ως πεζοπορικές διαδρομές, καθότι περιλαμβάνουν μεγάλες υψομετρικές διαφορές, είναι σχεδόν πάντα κυκλικές πορείες χωρίς ενδιάμεσο σταθμό και δεν σχεδιάζονται με σκοπό την ενσωμάτωση των φυσικών και πολιτισμικών στοιχείων τη περιοχής, αλλά την επίτευξη αθλητικών στόχων.
Ένταξη του Μεγάλου Μονοπατιού του Πηλίου στο διεθνές και εθνικό πεζοπορικό πλαίσιο
Το Μεγάλο Μονοπάτι του Πηλίου (LPT) ακολουθεί την παγκόσμια τάση δημιουργίας μεγάλου μήκους πεζοπορικών διαδρομών - διασχίσεων όπως είναι το Jordan Trail, το GR20 (Διάσχιση της Κορσικής), το GR10 (Διάσχιση των Πυρηναίων) και τα μεγάλα μονοπάτια πιστοποιημένα από την European Ramblers Association.
Στην Ελλάδα, το Μεγάλο Μονοπάτι του Πηλίου αποτελεί μια από τις ελάχιστες μεγάλου μήκους οργανωμένες διαδρομές. επίσης, είναι η μοναδική διαδρομή με μήκος που ξεπερνά τα 100 km και διαθέτει μόνιμη και πλήρη σήμανση.
Τα ημερήσια τμήματα της συνολικής διαδρομής έχουν μήκη που κυμαίνονται από 7 έως 24 χλμ. Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του Μεγάλου Μονοπατιού του Πηλίου είναι η δυνατότητα που προσφέρει στον περιπατητή να πραγματοποιήσει κάθε ημερήσιο τμήμα ως αυτόνομη δραστηριότητα.
Με βάση την μόνιμη υποδομή και μέσα από το πλαίσιο προβολής που έχει προβλεφθεί, το Μεγάλο Μονοπάτι του Πηλίου θα συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη της Μαγνησίας, προσθέτοντας στο πολυπρόσωπο τουριστικό προφίλ της περιοχής νέα στοιχεία όπως:
- Ανάδειξη και στήριξη των απομακρυσμένων οικισμών του Βορείου και Νοτίου Πηλίου.
- Επιμήκυνση τουριστικής περιόδου – οι περισσότεροι πεζοπόροι προτιμούν να έρχονται στην περιοχή τους μήνες πριν και μετά το καλοκαίρι, δηλαδή περιόδους που η τουριστική υποδομή της περιοχής έχει μεγάλη διαθεσιμότητα.
- Αύξηση της απασχόλησης τοπικού πληθυσμού στις υπηρεσίες συνοδείας των επισκεπτών και μεταφοράς.
- Προώθηση μικρών επιχειρήσεων και αύξηση ετήσιου εισοδήματος της τοπικής οικονομίας.
- Ανάπτυξη και ενίσχυση του ρόλου των αγροτουριστικών μονάδων και καταλυμάτων.
- Ευαισθητοποίηση των επισκεπτών αλλά και του τοπικού πληθυσμού σχετικά με την προστασία των φυσικών πόρων.
- Συμβολή στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών μέσω της συντήρησης του δικτύου μονοπατιών (κατολισθήσεις, πυρκαγιές, πλημμύρες κτλ.).
- Προσθήκη ενός επιπλέον τουριστικού προϊόντος, όπως είναι η πεζοπορία μεγάλων αποστάσεων και η σειριακή σύνδεση οικισμών με τα πόδια.
